Çocukların sağlıklı gelişimiyle bağlantılı son yıllarda ortaya atılan bir kavram bulunmaktadır. Bilimsel makalelerde ”Resilience” olarak tanımlanan bu terimin Türkçe karşılığı Psikoloji Terimleri Sözlüğüne göre ”sağlamlık”, ”dayanıklılık” olarak açıklanmaktadır. Psikoloji alanındaki çalışmalar bazı çocukların yaşamın zorluklarıyla etkili bir şekilde başa çıkmada ”dayanıklı” bazı çocuklarınsa zorluklar karşısında daha narin ve kırılgan olduğunu göstermekte ve bunun nedenlerini incelemektedir.

Dayanıklı bir çocuğun nasıl geliştiğini anlayabilmek için aklınıza denge terazisi ya da tahteravalli görselini getirin. Buna göre yaşamın olumsuzlukları, zorlanmalar karşısında koruyucu yaşam deneyimleri ve etkili başa çıkma becerileri dengeleyici bir rol üstlenerek çocuğun sağlam, dayanıklı bir yapıda olmasına sebebiyet vermekte ve tahteravallinin olumlu tarafı ağır basmaktadır, olumsuz deneyimler çocuk için zorlayıcı bir yük haline gelmemektedir.

* Dayanıklı çocuklar yetiştirebilmenin belki de en önemli koşullarından biri istikrarlı ve destekleyici anne baba tutumlarıdır!

Sorumluluk bilinci içinde verilen bakım çocuğun karşılaşabileceği zorlanmalar karşısında tampon görevinde olacaktır. Bir çocuk etkili anne baba tutumları sayesinde; sorumluluk alabilmek, plan yapabilmek, etkili problem çözebilmek, duygu ve davranışlarını kontrol edebilmek gibi onu şuanda ve gelecekte karşılaşabileceği zorluklar karşısında hazırlayabilecek önemli becerileri öğrenme fırsatını edinecektir.

* Yaşamın zorlanmalarıyla etkili bir şekilde başa çıkabilen çocuklar genellikle biyolojik olarak da dirençlidir ve ailesi, sosyal yaşamındaki insanlarla güçlü ilişkileri vardır!

Unutulmamalıdır ki çocuğun başa çıkma kapasitesinin gelişmesinde biyolojik ve çevresel faktörlerin etkileşimi birlikte rol almaktadır.

Araştırmalar dayanıklı çocukların nasıl oluştuğuyla ilgili şu faktörleri ortaya koymaktadır:

1- Çocuk-ebeveyn arasındaki ilişkinin destekleyici olması
2- Çocuğun yeterlilik hissi ve kontrol algısını artıracak tutumlar içinde olmak
3- Çocuğun uyumunu artırıcı başa çıkma kapasitesini geliştirmek, duygu ve davranış denetimini kazanmasını sağlamak
4- Çocuğa iyimser bir bakış açısı kazandırmak, umut hissini artırmak ve sabretmeyi öğretmek…

Beyin ve bedenin biyolojik sisteminin en esnek ve değişmeye en eğilimli olduğu dönem erken çocukluk evresidir. Bu nedenledir ki özellikle bir çocuk için uygun başa çıkma becerileri geliştirebilmesi için asla geç değildir. Çocuğun yaşına uygun düzenli fiziksel egzersizler, stres düzeyini azaltıcı gevşeme egzersizi gibi teknikler, çocuğun yaratıcı işlevlerini geliştiren; organizasyon, planlama, problem çözme becerilerini artıran tutum ve müdahaleler dayanıklı çocuk yetiştirmede önemlidir. Ayrıca anne babaların kendisi de ne kadar dayanıklı olup olmadıkları konusunda çocuğa doğrudan model oluşturan figürlerdir. Bu nedenle anne babalar olarak kendinizi de bu doğrultuda geliştirmeniz çocuğunuza vereceğiniz en güzel hediyelerden biri olacaktır.

Klinik Psikolog Onur ARSEL

Gelişim Psikiyatri & Psikoterapi Merkezi

0242 316 59 11